Sức hấp dẫn của các linh kiện PC cao cấp nhất (flagship) luôn chiếm lĩnh mọi cuộc thảo luận qua từng thế hệ. Hy vọng sở hữu những CPU và GPU mạnh nhất thị trường luôn giữ cộng đồng người yêu công nghệ sôi nổi, và sự cường điệu xung quanh mỗi đợt ra mắt sản phẩm mới đã thành công khai thác tâm lý này. Mặc dù các thành phần cao cấp đại diện cho đỉnh cao tính toán hàng năm, chúng lại không phải là thứ mà hầu hết mọi người mua.
Ngoài thực tế rằng game thủ trung bình đơn giản không có đủ tiền để sở hữu các linh kiện hàng đầu, họ cũng không thể tận dụng hết sức mạnh khủng khiếp đó. Cho dù là do các nút thắt cổ chai về màn hình hay quy luật lợi suất giảm dần khi đã đạt đến phân khúc tầm trung, game thủ phổ thông gần như sẽ không bao giờ cân nhắc mua những chiếc card đồ họa hay CPU gaming đắt đỏ nhất.
1. Chỉ game thủ chuyên nghiệp và người đam mê mới cần “hàng khủng”
“Thích Thú” với RTX 5090 và Ryzen 7 9800X3D
Mặc dù các nhà báo và chuyên gia đánh giá công nghệ rất yêu thích những cải tiến mạnh mẽ qua từng thế hệ ở phân khúc đầu bảng, nhưng những cải tiến hàng năm đó chỉ thực sự quan trọng đối với một nhóm nhỏ người dùng. Việc Ryzen 9 9950X nhanh hơn Ryzen 9 7950X có thể là tin tuyệt vời cho các chuyên gia và những người đam mê, nhưng phần lớn game thủ vẫn hoàn toàn hài lòng với phần cứng từ một hoặc hai thế hệ trước.
Game thủ phổ thông tìm kiếm trải nghiệm mượt mà ở độ phân giải 1080p hoặc thậm chí 1440p không cần đến tất cả sức mạnh của một chiếc RTX 5080 hay Ryzen 7 9800X3D. Thực tế, một chiếc Ryzen 5 7600 và RTX 4070 đã đủ để chơi tất cả các tựa game hiện đại với hơn 60 khung hình mỗi giây (FPS). Nếu bạn đang sử dụng CPU đã 5 đến 7 năm tuổi, ngay cả một bộ xử lý giá rẻ từ 2 đến 3 năm trước cũng sẽ vượt xa nó.
Các GPU ngân sách hiện đại như RTX 4060 dễ dàng nhanh hơn các flagship cũ như GTX 1080 Ti. Đây là lý do tại sao bạn thấy RTX 4060 và RTX 3060 được xếp hạng là hai GPU desktop hàng đầu trên Khảo sát Phần cứng của Steam. Các linh kiện hàng đầu có thể đặt ra chuẩn mực mỗi năm, nhưng chính các linh kiện giá thấp và thế hệ trước mới là thứ mà hầu hết game thủ quan tâm nhiều hơn.
2. Ngân sách hạn chế là rào cản lớn
Nỗi lo “cơm áo gạo tiền” của game thủ
Ngay cả khi game thủ phổ thông muốn trải nghiệm gaming cao cấp, việc đầu tư vào những chiếc GPU giá 1.000 USD và CPU giá 400 USD là điều không thể. Hầu hết game thủ không đủ khả năng chi hàng nghìn đô la cho một linh kiện duy nhất hoặc thậm chí cho toàn bộ chiếc PC. Phần lớn cộng đồng PC đặt mục tiêu 1.000 USD là tổng ngân sách cho một chiếc PC gaming. Khoảng giá này thoải mái đánh bại hiệu năng của một chiếc console thế hệ hiện tại mà không biến toàn bộ quá trình thành một sự xa xỉ.
Do đó, các linh kiện cao cấp hiếm khi nằm trong danh sách cân nhắc của hầu hết mọi người khi họ bắt đầu xây dựng một dàn PC gaming mới. Thật thú vị khi xem các bài đánh giá, phân tích và tình trạng cháy hàng của các bộ phận flagship, nhưng khi cần nghiêm túc mua sắm, phân khúc ngân sách mới là lựa chọn hấp dẫn nhất. Gần đây, tình hình thị trường GPU giá rẻ đã khiến PC gaming trở thành một điều xa xỉ đối với nhiều người dùng, nhưng các GPU phải chăng như Intel Arc B580 mang lại hy vọng mới.
3. Thiết lập hiện tại có thể là “nút thắt cổ chai”
Sức mạnh không được khai thác tối đa
Một lý do khác khiến game thủ phổ thông không thể tận dụng hết sức mạnh của những GPU và CPU mạnh nhất là các phần còn lại của hệ thống có xu hướng trở thành “nút thắt cổ chai”. Hầu hết game thủ vẫn chơi game trên màn hình 1080p 60Hz, điều này có thể nghe có vẻ lỗi thời với một số người nhưng lại hoàn toàn bình thường đối với đa số. Ngay cả một màn hình gaming 1080p 144Hz cũng không mang lại lợi ích đáng kể cho một card đồ họa như RTX 5080 (chưa kể RTX 5090), vốn chỉ thực sự có ý nghĩa đối với gaming 4K.
Ngay cả khi bạn bỏ qua màn hình, vẫn còn các nguồn nút thắt cổ chai khác trong thiết lập của game thủ trung bình. Ổ cứng truyền thống (HDD) có thể khiến một chiếc PC hoạt động chậm chạp đáng kể so với một chiếc có SSD SATA. RAM không đủ có thể tạo ra nhiều vấn đề khác nhau khi chơi game mà không thể khắc phục được bằng một CPU hoặc GPU cao cấp. Nhiều PC thậm chí còn không có bộ nguồn đủ mạnh để hỗ trợ các linh kiện hàng đầu.
4. Lợi suất giảm dần: Chi nhiều không đồng nghĩa với trải nghiệm tốt hơn tương xứng
Đầu tư quá mức hiếm khi mang lại giá trị tương xứng
Các linh kiện flagship có thể không có ý nghĩa gì đối với hầu hết game thủ, nhưng còn phần cứng tầm trung thì sao? Chẳng phải một chiếc Ryzen 7 7800X3D hay RTX 4070 Ti sẽ mang lại trải nghiệm chơi game tốt hơn đáng kể so với một chiếc PC ngân sách ư? Chắc chắn là có, nhưng người dùng phổ thông sẽ phải chi nhiều hơn đáng kể cho một thứ mà không mang lại sự gia tăng tương đương về mức độ hài lòng của họ.
Chẳng hạn, một chiếc RTX 4070 với giá khoảng 500 USD mang lại 80% hiệu năng của chiếc RTX 4070 Ti giá 800 USD. Tương tự, Ryzen 7 7800X3D là CPU gaming nhanh thứ hai thế giới, nhưng Ryzen 5 7600 với giá dưới 200 USD mang lại khoảng 80% hiệu năng của bộ xử lý 3D V-Cache giá 450 USD. Quy luật lợi suất giảm dần này có nghĩa là hầu hết game thủ sẽ cố gắng tiết kiệm để mua RTX 4070 (tốt nhất) thay vì cân nhắc các mẫu tầm trung cao cấp hoặc cao cấp hơn.
Một khi bạn đã có một CPU ngân sách đủ mạnh và một GPU tầm trung vững chắc, bạn đã sẵn sàng cho trải nghiệm gaming 1440p tuyệt vời. Việc chi thêm tiền sẽ không mang lại lợi tức đầu tư đáng kể trừ khi bạn quyết định đầu tư mạnh tay và xây dựng một PC gaming dành cho người đam mê thực thụ.
5. Linh kiện PC cao cấp mất giá nhanh nhất
Thời gian “tàn nhẫn” với giá trị bán lại
Mọi linh kiện PC đều mất giá theo thời gian, nhưng xét về số tiền tuyệt đối, mẫu càng đắt tiền thì càng mất nhiều giá trị mỗi năm. Bán phần cứng cũ sau khi nâng cấp lên thứ gì đó mới là điều cần thiết để thu lại một phần khoản đầu tư của bạn, đặc biệt là đối với game thủ phổ thông. Không phải ai cũng có nguồn tài chính vô tận để mua những thứ tốt nhất mỗi thế hệ mà không phải lo lắng về giá bán lại.
Nếu bạn bằng cách nào đó sở hữu một chiếc RTX 5090 với giá 2.000 USD (mức giá lạc quan), bạn sẽ mất rất nhiều khoản đầu tư đó khi bán nó sau 2 hoặc 3 năm. Nếu bạn quyết định giữ chiếc GPU đắt tiền của mình lâu hơn, mọi thứ sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn do sự khấu hao. Ngược lại, một chiếc card đồ họa tầm trung hoặc CPU giá rẻ sẽ không “nhức nhối” bằng ngay cả khi bạn áp dụng cùng tỷ lệ khấu hao phần trăm lên nó.
Card đồ họa NVIDIA RTX 4090 – Biểu tượng của linh kiện PC cao cấp với giá trị khấu hao lớn
Đây là lý do tại sao việc tránh “tương lai hóa” (future-proofing) và chỉ mua phần cứng cần thiết tại thời điểm đó có ý nghĩa hơn (đối với hầu hết người dùng). Bạn có thể tiếp tục nâng cấp sau mỗi 2 đến 3 năm mà không mất quá nhiều (về mặt tuyệt đối) khi bán lại các linh kiện cũ của mình.
Quy luật đường cong hình chuông của phần cứng PC
Giống như bất kỳ ngành công nghiệp nào khác, đa số người tiêu dùng không mua hoặc cân nhắc những sản phẩm tốt nhất. Những sản phẩm bán chạy nhất là các linh kiện “đáng đồng tiền bát gạo” hoặc những “vô địch ngân sách” có giá phải chăng hơn mà không phải hy sinh quá nhiều về trải nghiệm chơi game. Những người đam mê và chuyên gia sẽ tiếp tục tìm thấy giá trị ở phần cứng flagship, nhưng cộng đồng nói chung sẽ luôn nghiêng về giá trị hơn là hiệu năng thô.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về việc đầu tư vào linh kiện PC cao cấp tại Việt Nam. Đâu là mức giá phù hợp cho một dàn PC gaming theo quan điểm của bạn?
