“Nên chi bao nhiêu tiền cho một chiếc bo mạch chủ?” – có lẽ mọi người tự lắp PC đều đã từng băn khoăn câu hỏi này ít nhất một lần. Mặc dù bo mạch chủ (mainboard) không trực tiếp quyết định hiệu năng của máy tính, bạn cũng không thể chọn bừa chiếc rẻ nhất trên thị trường. Luôn cần có sự cân bằng hợp lý, nhưng bạn chắc chắn không nên chi quá nhiều tiền cho những tính năng bo mạch chủ “cao cấp” mà bạn sẽ không bao giờ sử dụng. Là một người có kinh nghiệm, tôi đã tổng hợp danh sách những tính năng không cần thiết, những thứ sẽ không bao giờ biện minh cho việc bạn bỏ thêm tiền để sở hữu một chiếc bo mạch chủ đắt đỏ. Hãy cùng đi sâu vào chi tiết.
5. PCB Màu Trắng Toàn Bộ: Vẻ Đẹp Thường Bị Che Khuất
Thẩm mỹ màu trắng: Đã từng bị lôi cuốn
Tôi từng có thời gian bị cuốn hút bởi những chiếc bo mạch chủ màu trắng hơn là các phiên bản tông đen truyền thống. Tôi luôn mong muốn có một bộ PC hoàn toàn màu trắng, và việc lắp đặt một chiếc bo mạch chủ trắng chỉ là điểm nhấn hoàn hảo cho một cấu hình như vậy. Tuy nhiên, theo thời gian, tôi đã không còn quá yêu thích những chiếc bo mạch chủ có chủ đề màu trắng nữa, và lý do lớn nhất là tôi không thể nhìn thấy phần PCB màu trắng mà mình đã phải trả thêm tiền để sở hữu.
Khi các linh kiện ngày càng lớn hơn mỗi năm, chúng có xu hướng che khuất phần lớn bo mạch chủ khỏi tầm nhìn. Vì vậy, việc nó có màu đen hay trắng không còn quá quan trọng, ngoại trừ một chút khác biệt trong cách ánh sáng RGB khuếch tán bên trong vỏ máy. Mặc dù bạn có thể tìm thấy một số bo mạch chủ màu trắng có giá tương đương với các tùy chọn khác, nhưng cũng có đủ các mẫu trên thị trường đòi hỏi mức giá cao hơn chỉ vì tính năng thẩm mỹ này. Trừ khi tôi đang làm việc với một cấu hình mở (open-air build) không có vỏ case, tôi sẽ không trả thêm tiền cho đặc quyền sở hữu một chiếc bo mạch chủ màu trắng.
Bo mạch chủ Gigabyte B650 Aorus Elite AX ICE với tông màu trắng tinh tế, một ví dụ về tính năng thẩm mỹ cần cân nhắc khi lựa chọn mainboard.
4. Cổng Ethernet 10Gb: Tốc Độ Vượt Xa Nhu Cầu Thực Tế
Nhu cầu mạng thực tế: Ngay cả 2.5GbE cũng là quá đủ
Hãy thành thật: hầu hết mọi người không biết phải làm gì với cổng Ethernet 10Gb. Tôi dám chắc 99% người dùng sẽ hoàn toàn hài lòng với cổng Gigabit Ethernet (1GbE) trên PC của họ. Nó đủ nhanh cho gói cước internet trung bình tại Việt Nam, thường dao động khoảng 100-300Mbps. Mặc dù bo mạch chủ của tôi có cổng 2.5GbE, nhưng tôi không có lý do gì để chi trả cho một gói internet đắt tiền để tận dụng hết tốc độ đó. Tôi chưa có hệ thống NAS, vì vậy các cổng 5GbE hay 10GbE hoàn toàn vô nghĩa đối với tôi. Mạng 10GbE có thể phù hợp với những người dùng chuyên nghiệp, những người có phòng lab tại nhà hoặc những ai có thể chi trả cho đường truyền internet siêu tốc, nhưng đa số mọi người (như tôi) có thể sử dụng thoải mái trong nhiều năm chỉ với các cổng 1GbE hoặc 2.5GbE.
Dây cáp Ethernet được cắm vào cổng mạng RJ45 trên bo mạch chủ, minh họa cho kết nối mạng Gigabit hoặc 2.5GbE thông dụng.
3. Màn Hình Debug 7 Đoạn: Tiện Ích Nhưng Không Thiết Yếu
Hữu ích nhưng không phải là tính năng bắt buộc
Tôi biết nhiều bạn rất thích tính năng này, nhưng cá nhân tôi không thấy cần thiết phải có màn hình debug 7 đoạn trên bất kỳ chiếc PC nào của mình. Các đèn LED debug đơn giản cũng đủ tốt để chẩn đoán các sự cố phần cứng hiếm gặp, còn bất cứ thứ gì hơn thế chỉ là một tiện ích “có thì tốt”, chứ không phải “phải có”. Tôi đã chẩn đoán PC theo cách truyền thống (không cần bất kỳ đèn LED hay màn hình nào) trong nhiều thập kỷ nay, vì vậy tôi đã quen với phương pháp của mình. Chắc chắn, một chút trợ giúp từ bo mạch chủ luôn được đánh giá cao, nhưng tôi sẽ không trả thêm tiền cho nó.
Bạn sẽ không tìm thấy màn hình debug 7 đoạn trên các bo mạch chủ thuộc phân khúc phổ thông hoặc tầm trung. Do đó, bạn chắc chắn sẽ phải trả thêm một khoản phí nếu lựa chọn tính năng này. Đối với những người tự lắp PC ít kinh nghiệm, đây có thể là một bổ sung hữu ích. Tuy nhiên, những người đã có kinh nghiệm có thể hoàn toàn tự xử lý mà không cần đến nó, đặc biệt nếu việc đó giúp tiết kiệm một khoản tiền đáng kể.
Màn hình debug 7 đoạn trên bo mạch chủ MSI MAG X870E Tomahawk WiFi, một tính năng hỗ trợ chẩn đoán lỗi hệ thống.
2. Chipset Âm Thanh Cao Cấp: Một Sự Lãng Phí Đối Với Đa Số
Chất lượng âm thanh tích hợp: Không dành cho mọi người
Âm thanh cao cấp là một trong những cách tốt nhất mà các nhà sản xuất bo mạch chủ cố gắng “lừa” bạn chi tiêu quá mức. Các chipset âm thanh cao cấp hoặc “âm thanh chất lượng phòng thu” là hoàn toàn vô nghĩa đối với tất cả mọi người trừ những người mê âm thanh (audiophile), và ngay cả họ cũng hiểu rõ hơn là không nên sử dụng âm thanh tích hợp sẵn (onboard audio). Nếu bạn thực sự quan tâm đến chất lượng âm thanh trên PC của mình, bạn có thể sẽ đầu tư vào một DAC rời (Bộ chuyển đổi Tín hiệu Số sang Analog) hoặc giao diện âm thanh (audio interface) bên ngoài, vì vậy bất kỳ DAC “cao cấp” tích hợp sẵn trên bo mạch chủ đều trở nên thừa thãi.
Một chipset âm thanh cao cấp sẽ cải thiện chất lượng âm thanh trên bo mạch chủ của bạn một chút, nhưng đối với người dùng thông thường, điều đó không có nhiều ý nghĩa. Tôi hoàn toàn hài lòng với cách tai nghe không dây của mình xử lý âm thanh phát ra từ PC, vì vậy rõ ràng tôi không phải là đối tượng mục tiêu của tính năng này. Khi tôi bắt đầu sản xuất video và quản lý kênh YouTube của mình, tôi có thể sẽ quan tâm nhiều hơn đến chất lượng âm thanh, nhưng tôi sẽ đầu tư vào một giao diện âm thanh hoặc DAC thay vì một bo mạch chủ cao cấp.
Cận cảnh khu vực kết nối RAM và các cổng input/output trên bo mạch chủ, nơi thường tích hợp chipset âm thanh onboard.
1. VRM Quá Mạnh Mẽ: Không Phải Ai Cũng Là Overclocker
Đánh giá VRM: Chất lượng là cần thiết, nhưng quá mức là lãng phí
VRM (Voltage Regulator Module) của bo mạch chủ là một cách khác mà các nhà sản xuất cố gắng cường điệu hóa tầm quan trọng của bo mạch chủ đối với người dùng thông thường. Chắc chắn, việc có một VRM chất lượng là cần thiết để cung cấp nguồn điện sạch và ổn định cho các linh kiện của bạn, nhưng bạn hiếm khi cần bất cứ thứ gì vượt quá một chiếc bo mạch chủ tầm trung để làm điều đó. Thiết kế VRM 8 hoặc 10 phase là đủ cho hầu hết người dùng, và bạn có thể nhận được nhiều hơn thế trên một bo mạch chủ tầm trung thông thường.
Những người duy nhất cần VRM 16 hoặc 20 phase trên bo mạch chủ của họ là những người đam mê công nghệ muốn đẩy CPU đầu bảng của mình đến giới hạn cuối cùng thông qua ép xung. Những bo mạch chủ này có thể có giá khoảng 500 USD hoặc thậm chí hơn nếu bạn thực sự muốn chi mạnh tay. Ép xung CPU không còn quan trọng như trước đây, vì vậy trừ khi bạn có lý do để đẩy một CPU cao cấp đến giới hạn, bạn sẽ hoàn toàn ổn với một chiếc bo mạch chủ giá rẻ hoặc tầm trung.
Tôi đã rõ mình cần gì ở một chiếc bo mạch chủ
Khi lựa chọn chiếc bo mạch chủ tiếp theo, tôi sẽ tìm kiếm một bộ tính năng cụ thể và cần thiết, cho phép tôi sử dụng nó trong khoảng 5 hoặc 6 năm. Tôi sẽ không lãng phí thời gian hay tiền bạc để lo lắng về các VRM quá phức tạp, âm thanh cao cấp hay cổng Ethernet 10Gb. Mục tiêu của tôi là không chi quá 4.500.000 – 6.000.000 VNĐ cho một chiếc bo mạch chủ, vì vậy tôi sẽ giới hạn ngay từ đầu những lựa chọn của mình. Nếu bạn đang lắp một bộ PC chơi game vào năm 2025, và lựa chọn một CPU 6 nhân cùng một card đồ họa tầm trung, bạn không nên chi quá 5.000.000 VNĐ cho bo mạch chủ – bạn thậm chí có thể tìm được một chiếc bo mạch chủ màu trắng trong tầm giá đó với các tính năng cần thiết.
Bạn nghĩ sao về những tính năng này? Bạn có đồng ý với quan điểm của chúng tôi không? Hãy chia sẻ ý kiến và kinh nghiệm lựa chọn bo mạch chủ của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
