Vào những năm 90, tôi đã say mê đọc các tạp chí game liên tục. Chúng là cánh cửa mở ra thế giới game, giúp tôi cập nhật các bản phát hành mới, những bí mật ẩn giấu và toàn bộ văn hóa game. Nhưng đến đầu những năm 2000, tôi dần rời xa game, dành phần lớn thời gian rảnh để chơi nhạc, đi lưu diễn và sáng tạo nghệ thuật. Mãi đến khi đại dịch COVID bùng phát, tôi mới quay trở lại. Người bạn đời của tôi đã giới thiệu Zelda: Breath of the Wild, và từ đó, tôi bắt đầu khám phá những tựa game retro mà mình đã bỏ lỡ.
Gần đây, tôi đã viết rất nhiều về những điều khiến tôi say mê trước đây, cũng như những khám phá mới trong quá trình tìm hiểu lịch sử game. Khi nghiên cứu câu chuyện kỳ lạ về Game Wizard dành cho SNES, tôi bắt đầu lật giở các tạp chí game cũ, tìm kiếm các quảng cáo, bài đánh giá và tin tức từ thời đó. Điều khởi đầu chỉ là việc kiểm tra thông tin đơn giản đã biến thành một điều lớn lao hơn—tôi nhận ra rằng những tạp chí này đã định hình trải nghiệm của tôi với game đến mức nào.
Khi tôi lướt qua các kho lưu trữ kỹ thuật số, tôi liên tục bắt gặp những điều mà tôi đã không nghĩ đến trong nhiều thập kỷ: tranh fan art do độc giả gửi được vẽ trên phong bì, các bài hướng dẫn chi tiết với bản đồ vẽ tay, và toàn bộ các trang dành riêng cho việc trả lời câu hỏi của người chơi. Những tạp chí này không chỉ là nguồn tin tức; chúng là những cộng đồng thực sự. Lớn lên ở một thị trấn nhỏ không có nhiều game thủ khác, chúng thường là cách duy nhất để tôi khám phá các game và hệ máy console mới. Đọc lại chúng không phải là một sự khám phá mới mẻ mà là một dòng chảy ký ức ùa về.
Cái Chết Bất Ngờ Của Game Informer
“Game Informer” – Biểu Tượng Bất Ngờ Về Sự Bền Bỉ Trong Làng Báo Chí Game In Ấn
Trong một ngành công nghiệp mà các tạp chí game in ấn đã biến mất từ lâu, Game Informer là một trường hợp ngoại lệ hiếm hoi. Ra mắt vào năm 1991 dưới dạng một bản tin cho FuncoLand, tạp chí này đã phát triển thành một ấn phẩm hoàn chỉnh, sống sót qua sự sụp đổ của gần như mọi tạp chí game lớn khác. Vào thời kỳ đỉnh cao, Game Informer có hơn 8 triệu người đăng ký, trở thành một trong những tạp chí được đọc rộng rãi nhất tại Hoa Kỳ. Tạp chí đã bao phủ các thế hệ console, từ Super Nintendo đến PlayStation 5, tồn tại lâu hơn Nintendo Power, Electronic Gaming Monthly, GamePro và nhiều tạp chí khác.
Không giống như nhiều đối thủ cạnh tranh, Game Informer đã thích nghi khi ngành công nghiệp thay đổi. Sau khi GameStop mua lại FuncoLand vào năm 2000, tạp chí trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của công ty, được gộp chung với chương trình thành viên trả phí của họ. Nó không chỉ là một di tích của quá khứ báo chí game — nó vẫn giữ được sự liên quan, sản xuất các cuộc phỏng vấn độc quyền, bản xem trước chuyên sâu và nội dung có chiều sâu trong một kỷ nguyên mà hầu hết tin tức game đã bị giản lược thành những tiêu đề chạy theo thuật toán. Ngay cả khi không phải là tạp chí yêu thích của mọi game thủ, sự trường tồn của nó đã đủ để mang ý nghĩa to lớn.
Game Informer Biến Mất Không Kèn Không Trống: Quyết Định Vô Cảm Của GameStop
Sau đó, vào tháng 2 năm 2024, Game Informer biến mất. Không có số cuối cùng, không có bài viết hồi tưởng chia tay nào — chỉ là một cuộc đóng cửa đột ngột, vô hồn. Mọi bài viết trên trang web của nó đều bị xóa. Các nhân viên không được thông báo trước, chỉ được thông báo trong một cuộc họp duy nhất với giám đốc nhân sự của GameStop rằng họ đã mất việc, có hiệu lực ngay lập tức. Ít nhất một nhân viên đang đi công tác khi cuộc gọi đó xảy ra. Đó không chỉ là sự kết thúc của một tạp chí — đó là sự xóa sổ của một ấn phẩm đã ghi lại hàng thập kỷ lịch sử game.
Tham Lam Doanh Nghiệp Của GameStop: Xóa Sổ Lịch Sử Game Hàng Thập Kỷ
Cách GameStop xử lý việc đóng cửa Game Informer không chỉ là quản lý yếu kém — đó là sự tham lam của doanh nghiệp ở mức tồi tệ nhất. 13 nhân viên của tạp chí đã bị sa thải không hề báo trước, mặc dù GameStop đang nắm giữ gần 5 tỷ USD tiền mặt dự trữ. Không có kế hoạch chuyển đổi, không có gói trợ cấp nào ngoài mức tối thiểu bắt buộc, và không có sự công nhận nào đối với hàng thập kỷ công sức đã bỏ ra cho ấn phẩm. Đó không phải là một quyết định kinh doanh — đó là một sự nghĩ lại sau cùng, một nạn nhân khác của một công ty coi trọng hiệu suất cổ phiếu ngắn hạn hơn mọi thứ khác.
CEO Ryan Cohen, một tỷ phú trị giá 4,8 tỷ USD, đã có mọi cơ hội để duy trì Game Informer hoạt động dưới một hình thức nào đó. Thay vào đó, sự lãnh đạo của ông đã tập trung vào các “bước đi chiến lược” thất thường, bao gồm các báo cáo cho thấy GameStop đang xem xét chuyển đổi số tiền mặt dự trữ đó thành Bitcoin. Đúng vậy — rõ ràng có chỗ trong ngân sách để đánh bạc với tiền điện tử, nhưng lại không thể bảo tồn một trong những ấn phẩm game lâu đời nhất.
Và đó chính là vấn đề thực sự ở đây. Việc đóng cửa Game Informer không chỉ là một ví dụ khác về sự “chết yểu” của truyền thông in ấn — nó là một phần của xu hướng lớn hơn về việc các tập đoàn loại bỏ công nhân và lịch sử ngay khi họ không còn mang lại lợi nhuận ngay lập tức. Không có tỷ phú nào là hoàn toàn “có đạo đức”, và tất cả chúng ta nên mệt mỏi khi thấy các công ty sa thải toàn bộ đội ngũ mà không báo trước trong khi các giám đốc điều hành của họ tích trữ của cải.
Nếu ban lãnh đạo GameStop có một chút quan tâm đến game, Game Informer đã có thể dễ dàng tồn tại dưới dạng một ấn phẩm kết hợp in/số. Game retro đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết, và lịch sử game tự nó đã là một ngành công nghiệp. Ngay cả khi chỉ là một kho lưu trữ kỹ thuật số, tạp chí vẫn có thể tiếp tục tạo ra doanh thu thụ động từ hàng thập kỷ nội dung. Nhưng điều đó đòi hỏi nỗ lực, và nỗ lực không thúc đẩy lợi nhuận cổ đông. Việc đóng cửa mọi thứ, cắt giảm chi phí và tiếp tục là điều dễ dàng hơn, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc xóa sổ hàng thập kỷ lịch sử game trong quá trình đó.
Thay vào đó, GameStop đã xóa sạch mọi thứ, chỉ để lại một tuyên bố của công ty có tiêu đề “The Final Level” (Cấp độ Cuối Cùng) — một câu nói sáo rỗng trong game vô cùng lạc điệu, chứng tỏ ngoài mọi nghi ngờ rằng ban lãnh đạo công ty không hề quan tâm đến game một chút nào. Nếu họ quan tâm, họ sẽ không bao giờ để đó là thông điệp cuối cùng của mình. Không một game thủ thực thụ nào lại viết một thứ nông cạn như vậy. Nó giống như một lời tạm biệt do AI tạo ra, được đội ngũ marketing ghép lại một cách cẩu thả mà không hiểu rõ đối tượng mà họ đáng lẽ phải phục vụ.
Đây là những gì mà lòng tham của doanh nghiệp gây ra. Nó tước bỏ lịch sử của các ngành công nghiệp, đối xử với người lao động như những thứ dùng một lần, và quy mọi thứ về lợi nhuận. Ngành công nghiệp game đã được xây dựng bởi những người đầy đam mê — các nhà phát triển, nhà văn, nghệ sĩ và người hâm mộ — nhưng nó vẫn tiếp tục bị kiểm soát bởi những người không thể quan tâm ít hơn. Và chừng nào các tỷ phú như Ryan Cohen còn nắm quyền, điều này sẽ tiếp diễn. Tên tuổi sẽ thay đổi, các công ty sẽ dịch chuyển, nhưng vòng quay này sẽ lặp lại — trừ khi mọi người bắt đầu coi trọng những người sáng tạo và văn hóa hơn các tập đoàn đang cố gắng khai thác họ.
Sự Suy Thoái Của Báo Chí Game Truyền Thống
Từ Báo Cáo Đam Mê Đến “Nông Trại Nội Dung” Của Tập Đoàn
Các tạp chí game vào những năm 90 không chỉ là nguồn tin tức — chúng cho cảm giác như được viết bởi những người thực sự quan tâm đến game. Các cây bút là những game thủ thực thụ, đam mê những gì họ viết, và may mắn có được công việc làm điều họ yêu thích. Bạn có thể cảm nhận được sự phấn khích của họ trong mỗi số báo, cho dù họ đang thổi phồng một tựa game mới, phân tích cơ chế gameplay, hay chỉ đơn giản là thêm vào một câu đùa nội bộ mà những độc giả thường xuyên sẽ nhận ra.
Sự chân thực đó khiến các tạp chí trở nên đáng tin cậy. Chắc chắn, các bài đánh giá mang tính chủ quan, và ngay cả khi còn nhỏ, tôi biết ý kiến của một người không thể định nghĩa một game. Nhưng có một sự chân thành trong cách viết của họ — một cảm giác rằng họ đang nói chuyện với bạn như một người chơi đồng điệu, chứ không phải như một phần mở rộng của phòng marketing. Ngay cả khi một tạp chí rõ ràng thiên vị một hệ máy console hoặc nhà phát hành cụ thể, rõ ràng là điều đó xuất phát từ sự nhiệt tình hơn là nghĩa vụ của doanh nghiệp.
Kiểu viết đó ngày nay rất hiếm. Vấn đề không chỉ là ảnh hưởng của quảng cáo — mà là sự chiếm đoạt hoàn toàn của truyền thông bởi các tập đoàn. Thập niên 2000 chứng kiến các siêu tập đoàn nuốt chửng các công ty nhỏ hơn, tái cấu trúc chúng để tối đa hóa lợi nhuận trong khi cắt giảm lương, phúc lợi và chất lượng. Báo chí game cũng không ngoại lệ. Ngành này hiện bị kiểm soát bởi một vài công ty lớn ưu tiên các chỉ số tương tác và lưu lượng truy cập SEO hơn tính chân thực. Nhiều ấn phẩm game từng được kính trọng mà vẫn tồn tại ngày nay chỉ là những “nông trại nội dung” (content farms), bị buộc phải chạy theo xu hướng thay vì định hình chúng.
Thay vì các bài viết chuyên sâu hay các bài đánh giá có cá tính, hầu hết các trang web game chỉ sản xuất lại các thông cáo báo chí, các danh sách (listicle) do thuật toán điều khiển, và những “quan điểm nóng” được thiết kế để gây tranh cãi hơn là mang lại cái nhìn sâu sắc. Kết quả là một ngành công nghiệp cảm thấy ngày càng xa rời game thủ thực sự. Thay vì thông tin và làm phong phú văn hóa game, nội dung hiện đại thường cho cảm giác như đồ dùng một lần — nội dung được tạo ra để cuộn qua chứ không phải để đọc kỹ.
Sự Lên Ngôi Của Các Nhà Sáng Tạo Nội Dung Độc Lập
Chính vì lý do đó, ngày càng nhiều người — bao gồm cả tôi — đang chuyển sang các nhà sáng tạo nội dung độc lập để tìm kiếm thông tin về game. Nếu tôi đang nghiên cứu một điều gì đó cụ thể — chẳng hạn, một phụ kiện retro hiếm từ giới game ngầm thập niên 90 — tôi không có nhiều nguồn để lựa chọn. Cuối cùng, tôi phải đào sâu vào các bài viết ít người biết, các bài đăng trên diễn đàn hoặc video. Nhưng khi tôi chỉ đơn thuần đọc về game, tôi thích những nơi mà các cây bút thực sự có vẻ như họ quan tâm.
Một số cái tên lớn hơn, như Gaming Historian và Modern Vintage Gamer, thực hiện công việc xuất sắc, cung cấp nội dung được nghiên cứu kỹ lưỡng, trau chuốt với trọng tâm mạnh mẽ vào lịch sử và phần cứng game. Nhưng cũng có những nhà sáng tạo ít được biết đến hơn xứng đáng được chú ý nhiều hơn. Lady Decade mang một năng lượng kỳ lạ đầy thú vị vào các video của cô ấy, thường đi sâu vào những góc khuất và bị lãng quên của lịch sử game. NESComplex tiếp cận nội dung Nintendo retro với sự sâu sắc và đam mê mà tôi cũng có — phân tích không chỉ các trò chơi, mà còn cả bối cảnh mà chúng được chơi và ghi nhớ.
Những nhà sáng tạo này đang lấp đầy khoảng trống mà các tạp chí game để lại, mang đến sự nhiệt huyết chân chính và nghiên cứu kỹ lưỡng cho một đối tượng khán giả khao khát điều gì đó hơn là những danh sách “Top 10” được tái chế. Sự thay đổi này không chỉ là về bản in so với bản số — mà là về chất lượng so với số lượng, chân thực so với được tạo ra, độc lập so với tập đoàn.
Trân Trọng Quá Khứ, Hướng Tới Tương Lai Ngành Game
Game thủ cầm băng Super Mario Bros 3 của NES lên từ một chiếc hộp chứa đầy game retro cũ
Việc xem lại những tạp chí game cũ này không chỉ là hoài niệm — mà là một cuộc lặn sâu vào một phần lịch sử game mà vẫn còn rất nhiều điều để khám phá. Tôi thích tìm hiểu cả quá khứ và tương lai, mở rộng kiến thức của mình theo những cách khiến lịch sử game trở nên phong phú và có sự kết nối hơn. Thật dễ dàng khi nghĩ internet là một kho lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn, nơi mọi thứ đã từng được xuất bản vẫn tồn tại dưới một hình thức nào đó, nhưng thực tế không phải vậy. Internet thay đổi theo thời gian, và nếu không có sự bảo tồn tích cực, những phần lịch sử — dù là những tạp chí game bị lãng quên hay toàn bộ trang web — có thể biến mất mãi mãi. Đó là lý do tại sao nỗ lực lưu trữ những tạp chí này lại quan trọng đến vậy.
Báo chí game đã thay đổi, và thời đại của các tạp chí in ấn đã qua. Nhưng điều đó không có nghĩa là nội dung chất lượng đã biến mất — nó chỉ dịch chuyển. Các nhà sáng tạo độc lập đang lấp đầy khoảng trống, và trong khi một số sẽ vẫn nhỏ, những người khác sẽ phát triển thành thế hệ truyền thông game tiếp theo. Hy vọng rằng, họ sẽ thay thế hệ thống tập đoàn bị hỏng đã làm suy yếu rất nhiều phần của ngành.
Sự mất mát của Game Informer và sự suy thoái của truyền thông in ấn là lời nhắc nhở về cách lòng tham của doanh nghiệp tước bỏ văn hóa vì lợi nhuận. Nhưng chúng cũng là bằng chứng cho thấy mọi người sẽ luôn tìm ra những cách mới để nói về, ghi lại và tôn vinh những điều họ yêu thích.
Hơn hết, tôi hy vọng mọi người tiếp tục trân trọng lịch sử game. Nếu điều gì đó làm bạn hứng thú, đừng chỉ lướt qua bề mặt — hãy đi sâu, đào bới quá khứ và tận hưởng việc học hỏi. Có rất nhiều lịch sử để khám phá, dù đó là một bài báo tạp chí ít được biết đến, một trò chơi cũ bạn chưa từng chơi, hay một câu chuyện đã gần như bị thất lạc theo thời gian. Quá khứ không chỉ là thứ để nhớ — nó là thứ để khám phá.
