Từ những năm 90, cuộc tranh luận bất tận giữa game thủ PC và console đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa chơi game. Dù luôn tồn tại sự cạnh tranh gay gắt, nhưng ít ai để ý rằng console và PC gaming ngày càng trở nên tương đồng, đặc biệt với sự trỗi dậy của các thiết bị chơi game cầm tay hiện đại. Ngay cả những thế hệ máy console đầu tiên như Xbox và PlayStation cũng chia sẻ nhiều tính năng với máy tính để bàn. Tại thichthuthuat.com, chúng ta sẽ cùng khám phá hành trình phát triển thú vị này, phân tích cách hai nền tảng tưởng chừng đối lập lại dần hòa làm một, định hình tương lai của ngành công nghiệp game.
Lịch Sử Ra Đời Của Console Game
Để hiểu rõ hơn về sự hội tụ này, chúng ta cần nhìn lại chặng đường hình thành và phát triển của máy chơi game console. Tất cả bắt đầu từ thế hệ console đầu tiên, tiêu biểu là chiếc Magnavox Odyssey ra mắt vào năm 1972. Mặc dù được coi là tiên tiến vào thời điểm đó, nhưng nếu so với công nghệ hiện đại, nó chỉ đơn giản là những chấm và đường thẳng trên màn hình, với các nút xoay để điều khiển. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ trong hơn 50 năm qua: từ những hình ảnh 2D cơ bản đến đồ họa 3D sống động như thật, từ tay cầm đơn giản đến điều khiển cảm ứng, cần analog và thậm chí cả thực tế ảo.
Sự thay đổi lớn đến từ Fairchild Channel F và Atari 2600, khi chúng giới thiệu khái niệm sử dụng các ổ lưu trữ ROM có thể tháo rời dưới dạng băng game (cartridge). Điều này đã cách mạng hóa cách người dùng tiếp cận và trải nghiệm game. Game Boy chính là thiết bị đầu tiên hiện thực hóa hoàn toàn yếu tố chơi game cầm tay, tận dụng tối đa các băng ROM có thể thay đổi. Mặc dù không tiên tiến bằng các hệ máy console tại gia cùng thời, hàng triệu người đã mua và tận hưởng hàng trăm tựa game trên thiết bị di động này.
Thế hệ console thứ tư, bao gồm Sega Genesis (Mega Drive), NEC PC Engine, Super Nintendo Entertainment System (SNES) và Game Boy, đã mở ra kỷ nguyên 16-bit. Thế hệ này cũng chứng kiến sự phát triển của tay cầm nhiều nút, công nghệ parallax scrolling (cuộn hình ảnh đa lớp), sprites lớn hơn, nhiều màu sắc hơn, âm thanh stereo và thậm chí cả hỗ trợ CD-ROM. Chắc hẳn bạn đã từng nghe qua về cụm từ “Blast Processing” của Sega Mega Drive. Khi công nghệ mới cho phép tạo ra các console mạnh mẽ hơn, Sega cuối cùng đã thua Sony, Nintendo và Microsoft, và rút lui hoàn toàn khỏi cuộc đua console vào năm 2001.
Máy chơi game console Atari 7600 với các nút điều khiển và logo
Khi Console Dần Hòa Nhập Với PC
Bước sang những năm 2000, với sự ra đời của Xbox đời đầu và PlayStation 2, việc phát triển phần mềm giữa console và PC trở nên dễ dàng hơn khi hai nền tảng này bắt đầu có nhiều điểm chung. Điều này cho phép các nhà phát triển phát hành game trên cả PC và console mà tốn ít công sức hơn so với các thế hệ trước. Mặc dù console vẫn khác biệt ở chỗ phần cứng được các nhà sản xuất lựa chọn và tùy chỉnh đặc biệt, nhưng về cơ bản, các linh kiện bên trong lại giống nhau. Chẳng hạn, chiếc console Xbox đời đầu được trang bị CPU Intel Pentium III 733 MHz tùy chỉnh và GPU Nvidia GeForce.
Việc sử dụng linh kiện PC cũng có một số ảnh hưởng tiêu cực đến thiết kế của console. Chiếc Xbox đời đầu có kích thước rất lớn, đặc biệt khi so sánh với PlayStation trước đó. Nó được tích hợp ổ đĩa CD/DVD, một ổ cứng cơ học 3.5 inch bên trong và các thành phần từ Intel và Nvidia như đã đề cập. Tất cả được kết nối với một bo mạch chủ chính (PCB) và một quạt duy nhất để giữ mát. Tuy nhiên, nhờ khả năng các nhà sản xuất console có thể đặt hàng linh kiện tùy chỉnh từ các đối tác, những chiếc máy này không quá cồng kềnh như các hệ thống máy tính để bàn dạng nhỏ (small form factor desktop systems).
Đây cũng là nơi mà hệ thống trên một chip (SoC) đóng vai trò quan trọng. Máy tính để bàn nổi tiếng với sự đa dạng lựa chọn, cho phép chủ sở hữu thay thế các linh kiện tiêu chuẩn để nâng cấp hoặc sửa chữa, giữ cho cùng một chiếc PC hoạt động trong nhiều năm. Ngược lại, console là các hệ thống đóng. Bạn không thể tự sửa chữa và cũng không thể truy cập website của Sony hay Microsoft để mua từng linh kiện riêng lẻ. Điều này giúp giảm chi phí sản xuất và giữ kích thước bên trong ở mức thấp. Và mặc dù Microsoft cung cấp ổ cứng nội bộ với chiếc Xbox đời đầu, dung lượng của nó chỉ là 10 GB, trong đó 8 GB có thể sử dụng để lưu trữ phương tiện và game.
Một chiếc console chạy hệ điều hành, nhận các bản cập nhật phần mềm, có thể cài đặt game vào bộ nhớ trong và thậm chí xử lý các chức năng mạng. Chúng gần như là một chiếc PC thu gọn, mặc dù bạn không thể thực hiện mọi tác vụ như trên một máy tính thực thụ.
Máy chơi game console PlayStation 1 màu xám đặt trên sàn gỗ
Tương Lai Của Ngành Công Nghiệp Game
Xu hướng hội tụ giữa console và PC tiếp tục diễn ra mạnh mẽ. Chúng ta hiện có các thiết bị chơi game cầm tay chạy hệ điều hành Windows và Linux. Nintendo cũng vừa công bố Switch 2, một thiết bị chơi game cầm tay hiện đại khác. Các console Xbox và PlayStation mới nhất tích hợp các dịch vụ đăng ký kỹ thuật số vào trải nghiệm của người dùng, và giá game dường như ngày càng tăng theo thời gian. Microsoft thậm chí còn thúc đẩy chơi game trên PC bằng dịch vụ đăng ký Xbox Game Pass của mình. Nếu bạn nghĩ Netflix là khởi đầu của việc chỉ tiêu thụ phim và chương trình truyền hình hàng tháng, giờ đây chúng ta có thể thêm game vào danh sách đó.
Game retro cũng đang có sự trở lại mạnh mẽ. Mini PC đang chứng tỏ giá trị vô cùng to lớn trong việc chạy các tựa game cổ điển của các thế hệ console cũ. Nếu bạn có một bộ sưu tập game retro trong thư viện của mình và muốn tìm cách thưởng thức chúng trên màn hình lớn mà không cần phải loay hoay với chiếc console đã hàng chục năm tuổi, các phần mềm như Batocera là lựa chọn tuyệt vời để sống lại những ký ức tuổi thơ. Một lần nữa, chúng ta lại chứng kiến sự hòa trộn giữa console và PC thông qua giả lập (emulation) và dịch thuật. Việc console ngày càng mang nhiều đặc điểm của PC có phải là một điều xấu? Điều đó còn tùy thuộc vào cách bạn nhìn nhận vai trò của một chiếc console.
Hình ảnh minh họa máy chơi game cầm tay Nintendo Switch 2 cùng dock sạc và bộ điều khiển Joy-Con
Kết luận:
Hành trình phát triển của ngành công nghiệp game là một câu chuyện về sự tiến hóa không ngừng, nơi ranh giới giữa console và PC gaming dần trở nên mờ nhạt. Từ những chiếc console đầu tiên với phần cứng đơn giản, đến những cỗ máy hiện đại chia sẻ kiến trúc tương tự PC, cho đến xu hướng thiết bị cầm tay chạy đa nền tảng và dịch vụ đăng ký game, tất cả đều minh chứng cho một tương lai hội tụ. Dù bạn là một game thủ PC trung thành hay một tín đồ console, không thể phủ nhận rằng sự giao thoa này đã và đang mang lại những trải nghiệm đa dạng, phong phú hơn cho cộng đồng.
Bạn nghĩ sao về xu hướng này và liệu console có thực sự sẽ trở thành một “PC chuyên biệt cho game” trong tương lai? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về sự phát triển của console và PC gaming tại phần bình luận dưới đây. Đừng quên theo dõi thichthuthuat.com để cập nhật thêm nhiều bài viết chuyên sâu về công nghệ và game!
