Việc chuyển đổi sang sử dụng Linux toàn thời gian đã mở ra một thế giới phần mềm mã nguồn mở phong phú, không chỉ vì chúng miễn phí mà còn vì khả năng tôn trọng quyền riêng tư của người dùng. Nếu bạn là một người dùng Linux, có lẽ bạn đã quen thuộc với các công cụ phổ biến như GIMP, Photopea hay LibreOffice. Tuy nhiên, những viên ngọc quý thực sự không phải lúc nào cũng là những ứng dụng được chú ý nhiều nhất. Một số ứng dụng mạnh mẽ và hữu ích nhất lại là những cái tên lặng lẽ hoàn thành công việc của mình mà không gây ồn ào.
Lấy Midnight Commander làm ví dụ, đây là trình quản lý tệp tin xuất sắc nhất mà tôi từng sử dụng trên mọi nền tảng. Theo thời gian, tôi đã tích lũy được một bộ sưu tập nhỏ các ứng dụng Linux ít được đánh giá cao nhưng giờ đây tôi tin dùng hàng ngày. Dưới đây là 5 cái tên nổi bật trong số đó, những công cụ có thể thay đổi cách bạn tương tác với hệ điều hành Linux của mình.
5. Midnight Commander
Trình quản lý tệp xuất sắc trên mọi nền tảng
Midnight Commander (hay mc) luôn là công cụ đầu tiên tôi cài đặt sau khi thiết lập một hệ thống Linux mới. Đây là một trình quản lý tệp dựa trên văn bản, toàn màn hình, mạnh mẽ, giúp bạn dễ dàng điều hướng hệ thống tệp, di chuyển hoặc sao chép tệp, xóa toàn bộ thư mục, tìm kiếm tệp và chạy lệnh trong một subshell tích hợp.
Một trong những tính năng tốt nhất của Midnight Commander là giao diện hai bảng điều khiển, cho phép bạn xem hai thư mục cạnh nhau. Điều này giúp các thao tác tệp như truyền hoặc so sánh tệp trở nên nhanh chóng đến kinh ngạc.
Ngoài khả năng quản lý tệp, Midnight Commander còn bao gồm một loạt các công cụ hữu ích khác. Có một trình xem tệp tích hợp, một trình soạn thảo văn bản với tính năng tô sáng cú pháp, và thậm chí là một trình xem diff để so sánh tệp trực tiếp trong giao diện. Công cụ tìm kiếm của nó cũng giúp dễ dàng định vị các tệp theo tên hoặc nội dung trên nhiều thư mục.
Mặc dù đã tồn tại từ năm 1994, Midnight Commander vẫn được duy trì tích cực và tiếp tục nhận được các tính năng mới trong năm 2025. Nó nhẹ, hiệu quả và đáng ngạc nhiên là hiện đại đối với một tiện ích dựa trên terminal.
Logo của Midnight Commander, trình quản lý tệp hiệu quả trên Linux
4. Conky
Tùy chỉnh desktop Linux của bạn với thông tin hệ thống
Nếu bạn đã từng sử dụng Rainmeter trên Windows, Conky chính là phiên bản tương đương linh hoạt hơn của nó dành cho Linux. Ngay từ đầu, Conky hiển thị một lớp phủ cơ bản với thông tin sử dụng CPU, RAM và ổ đĩa. Tuy nhiên, chỉ cần dành một chút thời gian tùy chỉnh, nó có thể biến desktop của bạn thành một bảng điều khiển thời gian thực, hoàn chỉnh với các chủ đề và plugin hiển thị hầu hết mọi thứ.
Conky hoạt động trên nhiều môi trường desktop và bản phân phối Linux khác nhau, vì vậy một khi bạn tìm thấy thiết lập ưng ý, bạn có thể mang nó đi khắp mọi nơi. Ứng dụng này đặc biệt tuyệt vời cho các máy tính cũ, nơi bạn muốn xem thống kê hệ thống mà không phải chịu gánh nặng hiệu suất của một ứng dụng GUI đầy đủ.
Logo Conky, ứng dụng tùy chỉnh và hiển thị thông tin hệ thống trên desktop Linux
3. Logseq
Ứng dụng ghi chú dựa trên khái niệm tư duy liên kết
Logseq không phải là một ứng dụng ghi chú thông thường. Thay vì sắp xếp ghi chú theo định dạng tuyến tính, nó được xây dựng dựa trên khái niệm tư duy liên kết (networked thinking). Các ghi chú được kết nối thông qua các liên kết ngược (backlinks), và các ý tưởng được cấu trúc trong một biểu đồ (graph) phát triển khi bạn viết. Cốt lõi của nó là các trang (pages) và các gạch đầu dòng riêng lẻ, được gọi là khối (blocks), có thể được liên kết, tham chiếu và sắp xếp lại.
Logseq cũng hỗ trợ cả định dạng Markdown và Org-mode. Một trong những tính năng nổi bật của nó là nhật ký hàng ngày, giúp bạn dễ dàng ghi lại những suy nghĩ khi chúng xuất hiện. Và không giống như hầu hết các ứng dụng ghi chú hiện đại, Logseq lưu trữ mọi thứ cục bộ dưới dạng tệp văn bản thuần túy, giúp bạn toàn quyền kiểm soát dữ liệu của mình.
Mặc dù cần một chút thời gian để làm quen, đặc biệt nếu bạn chuyển từ các công cụ truyền thống hơn, nhưng chiều sâu của Logseq làm cho nó trở nên lý tưởng để xử lý các tác vụ phức tạp như nghiên cứu, quản lý kiến thức hoặc lập kế hoạch dài hạn. Với một thư viện plugin ngày càng phát triển, bạn cũng có thể thêm các tính năng như danh sách việc cần làm, bảng Kanban, flashcard, và nhiều hơn nữa.
Giao diện ứng dụng ghi chú Logseq với khái niệm tư duy liên kết
2. Syncthing
Đồng bộ tệp và thư mục an toàn trên mọi thiết bị
Syncthing là công cụ tôi tin dùng để đồng bộ tệp và thư mục trên các thiết bị. Nó nhanh chóng, đáng tin cậy và cực kỳ đơn giản khi bạn đã làm quen. Tôi cài đặt nó trên mọi máy tôi sử dụng.
Ứng dụng này hoàn toàn đa nền tảng, nghĩa là nó hoạt động liền mạch trên Linux, macOS và Windows. Thậm chí còn có một phiên bản Android phổ biến, cho phép bạn giữ các tệp di động của mình được đồng bộ. Sau khi thiết lập, Syncthing tự động giữ các thư mục đã chọn được đồng bộ hóa giữa hai hoặc nhiều thiết bị.
Không giống như các dịch vụ dựa trên đám mây, Syncthing sử dụng phương pháp đồng bộ ngang hàng (peer-to-peer). Điều này có nghĩa là các tệp được chia sẻ trực tiếp giữa các thiết bị của bạn mà không thông qua bất kỳ máy chủ bên thứ ba nào. Hạn chế duy nhất là việc đồng bộ chỉ xảy ra khi các thiết bị trực tuyến, nhưng đổi lại, bạn hoàn toàn kiểm soát dữ liệu của mình, tăng cường bảo mật và quyền riêng tư.
Biểu tượng ứng dụng Syncthing dùng để đồng bộ hóa tệp ngang hàng
1. Clementine
Trình phát nhạc mã nguồn mở vẫn đáng để sử dụng
Clementine có lẽ không phải là trình phát nhạc đầu tiên bạn nghĩ đến, và điều đó cũng dễ hiểu. Ứng dụng này đã không có bản phát hành ổn định nào kể từ năm 2016 và được coi là bị bỏ rơi trong nhiều năm. Nhưng vào cuối năm 2024, dự án đã được hồi sinh với các bản phát hành liên tục, và nó một lần nữa đáng để bạn trải nghiệm.
Nếu bạn sở hữu một bộ sưu tập nhạc lớn được lưu trữ trên thiết bị của mình, Clementine là một trong những ứng dụng tốt nhất hiện có. Nó có giao diện sạch sẽ, hoạt động trên nhiều nền tảng và hỗ trợ một loạt các định dạng âm thanh.
Bố cục của Clementine mang lại cảm giác vừa quen thuộc vừa hơi khác biệt. Nếu bạn chuyển từ iTunes hoặc Winamp, có thể sẽ mất một chút thời gian để làm quen, nhưng một khi đã thành thạo, trải nghiệm sẽ rất đơn giản. Clementine có thể phát hầu hết mọi thứ, từ các định dạng phổ biến như MP3 và FLAC đến OGG và WAV.
Logo của Clementine Player, một trình phát nhạc đa định dạng trên Linux
Khám phá ngoài những lựa chọn phổ biến
Có một bộ sưu tập khổng lồ các ứng dụng mã nguồn mở tuyệt vời mà bạn có thể tận hưởng trên Linux. Nếu bạn mới bắt đầu, bạn có thể muốn khám phá thêm một số công cụ năng suất tuyệt vời đáng để cài đặt. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm hiểu các ứng dụng giúp tùy chỉnh và nâng cao giao diện desktop Linux của mình, biến nó trở nên ấn tượng hơn. Và nếu bạn là người yêu thích chơi game, có rất nhiều ứng dụng thiết yếu được thiết kế để cải thiện trải nghiệm chơi game của bạn trên Linux. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những ứng dụng này hoặc khám phá thêm các công cụ công nghệ hữu ích khác trên thichthuthuat.com!
