10 Tựa Game Thay Đổi Lịch Sử Ngành Công Nghiệp Game

Ngành công nghiệp game, niềm đam mê của hàng triệu người trên toàn cầu, chưa bao giờ ngừng phát triển. Cứ vài năm, lại có một tựa game ra đời không chỉ đạt doanh thu khủng mà còn định hình lại toàn bộ ngành. Dù đó là việc giới thiệu cơ chế gameplay mang tính cách mạng, đẩy phần cứng đến giới hạn, hay hoàn toàn tạo ra một thể loại mới, những tựa game này đều để lại dấu ấn không thể phủ nhận.

Dù chúng ta vẫn có thể tranh cãi về cách thức một số game này đã thay đổi ngành công nghiệp, nhưng chắc chắn chúng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình ngành game như chúng ta biết ngày nay. Khi năm 2025 được dự đoán là một năm bùng nổ của ngành game, hãy cùng nhìn lại xem cách thức mà ngành này đã phát triển cùng với những tựa game đã ghi tên mình vào đại sảnh danh vọng.

10. Tetris, 1984

Khối ghép xây dựng nền tảng game

Nếu có bằng chứng tuyệt đối nào cho thấy gameplay có thể vượt trội đồ họa, thì đó chính là Tetris. Game không có kết cấu HD hay những đoạn cắt cảnh điện ảnh, chỉ có sự hoàn hảo đơn giản và gây nghiện của việc xếp khối. Là một người vừa dành ba giờ tuần trước chỉ để cố gắng phá kỷ lục cá nhân, tôi có thể khẳng định chắc chắn rằng Tetris không quan tâm bạn năm hay ba mươi tuổi – một khi đã bắt đầu, bạn sẽ chơi “thêm một ván nữa” cho đến khi mắt bạn mờ đi.

Tetris ra mắt trên IBM PC vào năm 1985, ngay sau khi được tạo ra một năm trước đó. Mất thêm hai năm nữa để game đến được Bắc Mỹ và Châu Âu, sau đó thì không gì có thể ngăn cản tựa game này. Nhanh chóng, đến năm 1989, Nintendo đã ra mắt Game Boy chỉ với một tựa game duy nhất trong băng: Tetris. Tetris thực sự định nghĩa khái niệm game cầm tay – Game Boy và Tetris là một cặp đôi hoàn hảo trong thế giới game. 35 triệu bản game được bán ra đã chứng minh rằng game di động không chỉ khả thi mà còn thiết yếu. “Hiệu ứng Tetris” là có thật – những chuyến đi làm trở thành cuộc thi, giờ giải lao trở thành những trận chiến, và mọi người trẻ có đủ khả năng đều sở hữu một chiếc Game Boy để chơi Tetris. Ngay cả ngày nay, Tetris vẫn tồn tại dưới một dạng nào đó trên mọi thiết bị có thể tưởng tượng được.

9. Doom, 1993

Ông tổ của tất cả các game bắn súng góc nhìn thứ nhất

Bạn thích Battlefield hay Call of Duty hơn? Nếu Doom không tồn tại, cả hai tựa game đó cũng sẽ không có mặt. Doom năm 1993 không chỉ định nghĩa mà còn tạo ra chính thể loại bắn súng góc nhìn thứ nhất (FPS). Hầu hết các game trên thế giới năm 1993 đều là game cuộn cảnh, trong khi Doom cho phép người chơi hóa thân thành một lính thủy đánh bộ cầm shotgun và tàn sát lũ quỷ một cách đẹp mắt và vinh quang ở góc nhìn thứ nhất.

Nhanh, tàn bạo và mang tính cách mạng, Doom không chỉ dừng lại ở gameplay FPS. Game còn giới thiệu lối chơi mạng nhiều người, phổ biến modding, truyền cảm hứng cho khái niệm speedrunning mà chúng ta biết ngày nay, và thậm chí thúc đẩy PC gaming tiến lên bằng cách ảnh hưởng đến sự phát triển của DirectX. Lần tới khi bạn no-scope ai đó hay bunny-hop qua bản đồ? Bạn có thể cảm ơn Doom. Ba mươi hai năm sau, Doom gốc có thể chạy trên hầu hết mọi thứ, và phần mới nhất của series, Doom: The Dark Ages, là một trong những game được mong đợi nhất năm 2025.

Ảnh bìa bộ sưu tập game DOOM và DOOM II, biểu tượng của dòng game bắn súng FPS

DOOM + DOOM II

• Ngày phát hành: 9 tháng 8 năm 2024
• ESRB: M
• Nhà phát triển: id Software
• Nhà phát hành: Bethesda Softworks
• Engine: Unity, KEX

DOOM + DOOM II mang những tựa game bắn súng góc nhìn thứ nhất huyền thoại lên các nền tảng hiện đại. Hồi tưởng lại những pha hành động nhanh, chiến đấu với quỷ dữ qua những cảnh quan địa ngục với đồ họa nâng cấp. Những tựa game biểu tượng này mang đến những trận chiến căng thẳng không ngừng nghỉ, vũ khí kinh điển và các cấp độ đáng nhớ, tất cả trong một bộ sưu tập.

$10 tại GOG $10 tại Xbox Games Store $10 tại Playstation Store $10 tại Nintendo eShop

8. Final Fantasy VII, 1997

Khi Midgar chinh phục phương Tây

Game JRPG ở phương Tây luôn là một thị trường ngách. Đó là trường hợp cho đến khi Final Fantasy VII xuất hiện. Năm 1997, Cloud và thanh Buster Sword của anh đã đưa các trận chiến theo lượt, cốt truyện rộng lớn và những cú twist đầy cảm xúc trở thành xu hướng chính. FFVII sử dụng các đoạn cắt cảnh dựng sẵn (pre-rendered cutscenes) và mô hình nhân vật 3D, điều vô cùng tham vọng vào thời điểm đó. Tất nhiên, để đạt được những điều này, Square Enix đã phát hành game trên PlayStation, đưa console của Sony lên bản đồ.

Sony đã đặt cược vào tầm nhìn đầy tham vọng của Square, và sự đặt cược đó đã mang lại thành công vang dội. Số phận của Aerith vẫn còn ám ảnh chúng ta nhiều thập kỷ sau, dù là trong game gốc hay những bản remake tuyệt vời mới, vốn đã trở thành chuẩn mực cho cách làm lại một tựa game cho phần cứng hiện đại. FFVII không chỉ là một JRPG, mà còn là một sự kiện định hình lịch sử game, khiến nó trở thành game RPG phải chơi vào thời điểm đó và là một tựa game không thể thiếu trong thư viện của mọi game thủ cho đến tận ngày nay.

Final Fantasy VII: REMAKE

Phiên bản next-gen của bản remake tựa game Final Fantasy VII kinh điển. Tựa game này đã đặt ra chuẩn mực cho các bản remake hiện đại.

7. Metal Gear Solid, 1998

Khi điện ảnh và game hòa làm một

Series Metal Gear mang tính biểu tượng có thể đã bắt đầu từ năm 1987, nhưng phải mất 11 năm để series này cho ra đời tựa game 3D đầu tiên của mình. Tất cả bắt đầu với Metal Gear Solid vào năm 1998, khi Hideo Kojima đạo diễn một trải nghiệm điện ảnh chưa từng có, làm mờ ranh giới giữa phim và kể chuyện tương tác. Metal Gear Solid mang đến những âm mưu chính trị, hoạt động gián điệp chiến thuật và những màn phá vỡ “bức tường thứ tư” vẫn còn khiến người chơi phải vò đầu bứt tai cho đến tận ngày nay.

Chưa hết – MGS đã định nghĩa lại ý nghĩa của lối chơi lén lút (stealth) trong game. Thay vì xông vào với súng ống loạn xạ, mỗi người chơi phải suy nghĩ, ẩn nấp và lắng nghe. Sau đó là Psycho Mantis – một trận đấu boss được thiết kế điên rồ đến mức hắn có thể “đọc suy nghĩ của bạn” thông qua cổng bộ nhớ của PlayStation, và cách duy nhất để ngăn hắn biết mọi đòn tấn công của bạn và né tránh chúng là chuyển cổng điều khiển. Sự pha trộn giữa cơ chế chơi sâu sắc, điện ảnh tuyệt vời và các trận đấu boss đáng nhớ của Metal Gear Solid vẫn quan trọng ngay cả ngày nay, bởi vì nếu không có MGS, chúng ta sẽ không có Splinter Cell hay các tựa game Hitman.

Metal Gear Solid Master Collection

6. Grand Theft Auto III, 2001

Định nghĩa lại thế giới mở

Trước khi Rockstar ra mắt GTA III vào năm 2001, các tựa game thế giới mở giống như những hành lang mở – rộng lớn nhưng rỗng tuếch. Sau “quả bom” này, người chơi bất ngờ có cả một thành phố 3D để tàn phá. Game thủ trên toàn thế giới đã kinh ngạc trước sự tự do mới mẻ này. Liberty City không chỉ là một bối cảnh – đó là một thế giới sống động, đầy rẫy xe cộ để cướp, dân thường để khủng bố và các nhiệm vụ để bạn phớt lờ trong khi tự mình dàn dựng những pha hành động như phim.

GTA III không chỉ ảnh hưởng đến các tựa game thế giới mở – nó còn định nghĩa chúng. Mọi game mô phỏng tội phạm thế giới mở ra đời sau này đều mang ơn GTA III. Trên thực tế, có thể lập luận rằng chúng ta sẽ không có Skyrim hay Assassin’s Creed nếu không có GTA III, và thậm chí cả Cyberpunk, tựa game bạn chắc chắn nên chơi lại. Tự do là vua trong game, và Grand Theft Auto III đã chứng minh điều đó không còn nghi ngờ gì nữa. Giờ đây, 24 năm sau, game thủ trên toàn thế giới vẫn không ngừng nghĩ về GTA VI sắp ra mắt, chắc chắn sẽ là phiên bản lớn nhất mà series này từng có.

Khung cảnh thành phố Liberty City trong game Grand Theft Auto III, biểu tượng của game thế giới mở 3D

Grand Theft Auto 3

• Thể loại: Hành động, Phiêu lưu
• Hệ máy: Điện thoại, PC, PlayStation, Xbox
• OpenCritic Reviews:
• Ngày phát hành: 23 tháng 10 năm 2001
• ESRB: M for Mature: Máu, Ngôn ngữ mạnh, Bạo lực
• Nhà phát triển: Rockstar Games
• Nhà phát hành: Rockstar Games
• Engine: RenderWare
• Franchise: Grand Theft Auto

Grand Theft Auto 3 được phát hành vào năm 2001 và đánh dấu một sự thay đổi lớn cho series, mang đến cho người chơi một thế giới mở góc nhìn thứ ba để khám phá. Người chơi điều khiển tội phạm Claude khi anh ta cố gắng thực hiện một loạt các nhiệm vụ trong Liberty City.

5. World of Warcraft, 2004

MMO trở thành một lối sống

Các tựa game MMO có tồn tại trước World of Warcraft không? Có. Nhưng liệu có tựa game nào làm được như Blizzard đã làm không? Không. WoW hơn cả một MMORPG – đó là một sự nghiện ngập, một cuộc sống thứ hai, và một trung tâm xã hội tất cả trong một. Sự pha trộn giữa lối chơi dễ tiếp cận, cốt truyện phong phú và tâm lý “chỉ thêm một nhiệm vụ nữa” luôn khiến người chơi bị cuốn hút trong nhiều năm. Rốt cuộc, chúng ta đang nói về MMORPG phổ biến nhất mọi thời đại.

Hơn nữa, WoW 2004 còn chứng minh rằng mô hình game dựa trên thuê bao có thể hoạt động. Hàng triệu game thủ, trong đó có tôi, đã sẵn sàng trả phí hàng tháng để khám phá Azeroth, raid cùng bạn bè và cày cuốc không ngừng nghỉ để kiếm loot. Cho đến ngày nay, WoW vẫn là tiêu chuẩn để đánh giá tất cả các game MMO khác. Và hãy thành thật mà nói – nếu bạn từng mất một người bạn vì WoW, bạn biết cái hố thỏ đó sâu đến mức nào.

Thế giới kỳ ảo Azeroth trong game MMORPG World of Warcraft, nơi hàng triệu game thủ cùng khám phá

World of Warcraft

• Thể loại: MMORPG
• Hệ máy: PC
• Ngày phát hành: 23 tháng 11 năm 2004
• ESRB: T for Teen: Máu và Gore, Hài hước thô tục, Ngôn ngữ nhẹ, Chủ đề gợi dục, Sử dụng rượu, Bạo lực (tương tác trực tuyến không được xếp hạng)
• Nhà phát triển: Blizzard
• Nhà phát hành: Blizzard
• Engine: Unreal Engine
• Nhiều người chơi: Online Multiplayer
• Chơi đa nền tảng: PC, PS
• Lưu chéo: Có

World of Warcraft là một MMORPG cực kỳ thành công đã tồn tại mạnh mẽ trong gần hai thập kỷ. Đây là một trong những series có doanh thu cao nhất lịch sử và được nhiều người coi là MMORPG phổ biến nhất từng được tạo ra.

4. The Elder Scrolls IV: Oblivion, 2006

Bàn tay đầu tiên vào ví tiền của chúng ta

Không thể không nhắc đến điều này – tựa game Elder Scrolls thứ tư, Oblivion, là một game RPG vững chắc vào thời điểm đó. Không chỉ vậy, bản mở rộng DLC Shivering Isles của nó đã đi vào lịch sử như một trong những bản DLC vĩ đại nhất từng được tạo ra. Tuy nhiên, Oblivion đã thay đổi thế giới không phải qua gameplay của nó, mà là điều sẽ đẩy chúng ta vào một con đường mà chúng ta sẽ không bao giờ quay lại – microtransaction (giao dịch nhỏ). Năm 2006, Bethesda đã cung cấp một món đồ mua ngựa Elven trong game, sẽ tăng HP và vẻ đẹp của nó, tất cả chỉ với giá 2.50 đô la.

Tất nhiên, điều này đã vấp phải sự phẫn nộ, nhưng đoán xem? Mọi người vẫn mua nó, và đó là tất cả những gì các nhà phát hành cần thấy. Phần bổ sung nhỏ bé này đã mở đường cho mọi thứ chúng ta thấy ngày nay – từ loot box đến battle pass. Mặc dù là một game RPG phi thường, di sản lớn nhất của Oblivion không thể phủ nhận là sự thay đổi trong cách game được kiếm tiền. Cho dù đó là vật phẩm trang trí hay cơ chế pay-to-win, ngành công nghiệp đã ghi nhận điều đó, và giờ đây, gần hai thập kỷ sau, ví tiền của chúng ta chưa bao giờ trở lại như cũ.

Ngoại cảnh thế giới mở trong The Elder Scrolls IV: Oblivion, tựa game RPG đột phá từng gây tranh cãi về microtransaction

The Elder Scrolls IV: Oblivion

• Thể loại: RPG
• Hệ máy: PC, PlayStation, Xbox
• Ngày phát hành: 20 tháng 3 năm 2006
• ESRB: M for Mature: Máu và Gore, Ngôn ngữ, Chủ đề tình dục, Sử dụng rượu, Bạo lực
• Nhà phát triển: Bethesda
• Nhà phát hành: Bethesda
• Engine: Havok, SpeedTree, Gamebryo
• Franchise: The Elder Scrolls

3. Crysis, 2007

Tải tối đa cho PC, sẵn sàng!

Trở lại năm 2007, khi Crytek trình chiếu cho game thủ những ảnh chụp màn hình từ Crysis sắp ra mắt, không ai trong chúng tôi tin rằng đó là những bức ảnh trong game. Ôi chao, chúng tôi đã hạnh phúc biết bao khi nhận ra mình đã sai! Crysis không gì khác hơn là một kỳ quan kỹ thuật tuyệt đẹp – một tựa game vượt xa mọi thứ thế giới từng thấy về độ chân thực đồ họa. Không ngạc nhiên khi nó trở thành bài kiểm tra sức mạnh cho các PC chơi game, và tất nhiên, đã khai sinh ra meme mang tính biểu tượng, “Liệu nó có chạy được Crysis không?”

Crysis năm 2007 đã thách thức phần cứng của chúng ta và biến các GPU của chúng ta thành những lò sưởi di động. Đồ họa của Crysis đã đặt ra một tiêu chuẩn hoàn toàn mới, không thể đạt được, khiến mọi game khác trông như kém một thế hệ. Ngay cả các thiết lập cao nhất của game cũng chờ đợi thế hệ tiếp theo, vì chúng đơn giản là được thiết kế để chơi trên phần cứng tương lai. Đây cũng không chỉ là một bữa tiệc thị giác – việc khám phá bản đồ thế giới mở trong bộ giáp nanosuit vẫn là một niềm vui ngày nay, và ngay cả 18 năm sau, Crysis là một trong những game đã “lão hóa” một cách xuất sắc.

Đồ họa chân thực và ấn tượng của game Crysis với bộ giáp Nanosuit, thách thức mọi cấu hình PC

Crysis Remastered

• Thể loại: FPS, Thế giới mở
• Hệ máy: Nintendo Switch, PC, PlayStation, Xbox
• OpenCritic Reviews:
  • Top Critic Avg: 65/100
  • Critics Rec: 23%
• Ngày phát hành: 23 tháng 7 năm 2020
• ESRB: M For Mature 17+ Do Có Máu, Ngôn ngữ mạnh, Bạo lực
• Nhà phát triển: Saber Interactive
• Nhà phát hành: Crytek
• Engine: Cry Engine 3, Cry Engine 5
• Nhiều người chơi: Online Multiplayer

2. Candy Crush, 2012

Microtransaction từ một đối tượng khán giả hoàn toàn mới

Candy Crush đã gây bão trên toàn thế giới với cách tiếp cận đơn giản nhưng tinh tế của nó đối với thiết kế game match-3 kinh điển. Năm 2012, nó đã dành khoảng nửa năm trên Facebook trước khi xuất hiện trên iOS và Android, và đó là nơi tất cả bắt đầu. Trước đó, game di động chủ yếu là những trò giải trí đơn giản, nhưng sau đó chúng trở thành những cỗ máy kiếm tiền. Tựa game này đã thu hút hàng triệu người dùng bằng lối chơi đơn giản và sau đó khiến họ tiếp tục chi tiêu với một mô hình microtransaction (giao dịch nhỏ) đầy tính hiểm ác – các lượt di chuyển phụ và mạng sống không giới hạn đều có giá.

Hơn bất kỳ game nào khác, Candy Crush đã biến game di động thành một mỏ vàng. Nó chứng minh rằng “miễn phí để chơi” (free-to-play) thường chỉ là một cách để lôi kéo bạn vào cuộc và khiến bạn phải trả tiền ở mọi bước đi. Tua nhanh đến ngày nay; hầu hết mọi game di động đều tuân theo mô hình của Candy Crush. Microtransaction có thể phần lớn là một tính năng của game PC/console vào thời điểm đó. Tuy nhiên, Candy Crush đã tiếp cận một lượng khách hàng tiềm năng rộng lớn hơn nhiều với người dùng di động, và sau đó kiếm hàng triệu đô la mỗi tuần.

1. Fortnite, 2017

Battle Pass đã ra đời để ở lại

Fortnite của Epic Games ban đầu là một game sinh tồn hợp tác, nhưng khi thể loại battle royale bùng nổ nhờ H1Z1 và PUBG, nó đã thay đổi hướng đi một cách mạnh mẽ. Đây không phải là game BR đầu tiên, cũng không phải là game đầu tiên có gói mùa hoặc gói hàng tháng cung cấp phần thưởng bổ sung cho những người trả thêm một chút. Tuy nhiên, Fortnite là tựa game đã đưa nó lên quy mô lớn. Tựa game “free-to-play” khổng lồ của Epic đã định nghĩa lại thể loại này bằng cơ chế xây dựng độc đáo và cách tiếp cận kiếm tiền mang tính cách mạng – Battle Pass.

Ra mắt trong mùa thứ hai của Fortnite, hệ thống Battle Pass gần như là một sự thay đổi đáng hoan nghênh so với những tranh cãi về loot box, mang đến cho người chơi một lộ trình phần thưởng rõ ràng thay vì dựa vào yếu tố may rủi (RNG). Những phần thưởng này cũng trở nên không thể đạt được sau vài tháng, thúc đẩy sự tham gia và nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO) của chúng ta. Kết quả? Một mỏ vàng kiếm tiền mà các nhà phát hành ở khắp mọi nơi đổ xô sao chép.

Ngoài ra, Fortnite đã phát triển thành một nền tảng giải trí, tổ chức các buổi hòa nhạc trực tiếp và các sự kiện crossover. Một khoảnh khắc, bạn đang “xoay 90 độ” trong một trận đấu xây dựng; khoảnh khắc tiếp theo, bạn đang xem Ariana Grande biểu diễn trong môi trường không trọng lực. Epic đã tặng một số game miễn phí tuyệt vời trong những năm qua, nhưng tựa game miễn phí đã mang lại cho họ hàng tỷ đô la chắc chắn là Fortnite.

Nhân vật đang xây dựng trong bối cảnh game Fortnite, tựa game Battle Royale đình đám với cơ chế Battle Pass

Fortnite

• Thể loại: Sinh tồn, Battle Royale
• Hệ máy: PlayStation, Xbox, Nintendo Switch, PC, Điện thoại
• OpenCritic Reviews:
  • Top Critic Avg: 84/100
  • Critics Rec: 94%
• Ngày phát hành: 26 tháng 9 năm 2017
• ESRB: T for Teen – Bạo lực
• Nhà phát triển: Epic Games
• Nhà phát hành: Epic Games
• Engine: Unreal Engine 5
• Nhiều người chơi: Online Multiplayer

Những cột mốc trên hành trình dài của game

Lịch sử game chắc chắn còn chứa đựng nhiều tựa game có ảnh hưởng khác, nhưng mười cái tên này là những “gã khổng lồ” không thể phủ nhận đã định hình lại ngành công nghiệp. Dù là bằng cách đặt ra các tiêu chuẩn mới trong kể chuyện hay cách mạng hóa việc kiếm tiền, dù tốt hay xấu, mỗi tựa game này đều để lại dấu ấn không thể phai mờ. Đây là những tựa game mà ai cũng biết đến, bất kể họ có chơi chúng hay không. Yêu hay ghét chúng, ngành game sẽ không thể giống như ngày nay nếu thiếu những tựa game lịch sử, có ảnh hưởng to lớn này. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những tựa game đã thay đổi cuộc chơi này trong phần bình luận bên dưới nhé!